W jakim czasie od złożenia wniosku wywłaszczeniowego organ wydaje decyzję ZRID?
Zawiadomienie o wszczęciu postępowa- nia dotyczącego wydania decyzji ZRID jest wysyłane do właściciela nieruchomości, której dotyczy to postępowanie, już na sa- mym początku jego wszczęcia. Sama de- cyzja zostaje wydana przez starostę bądź wojewodę w ciągu 90 dni od dnia złożenia wniosku przez inwestora.
W ewidencji gruntów i budynków figurują nieaktualne dane właściciela nieruchomości. Czy ma to jakiś wpływ na procedurę wywłaszczeniową?
Nieaktualność danych adresowych właściciela nieruchomości działa na jego niekorzyść w postępowaniu wywłaszczeniowym. Zawiadomienie o wszczęciu postępowania wysyłane jest na adres widniejący w tzw. katastrze nieruchomości. Jeśli adres jest nieaktualny, pismo nie dotrze fizycznie do właściciela. Nie oznacza to jednak, że samo postępowanie zostanie wstrzymane. Wysłanie pisma na adres figurujący w katastrze nieruchomości jest równoznaczny z dopełnieniem przez organ obowiązku dotyczącego poinformowania strony postępowania o jego wszczęciu. Tym samym uważane jest za skuteczne nawet wtedy, kiedy nie do- trze fizycznie do właściciela wywłaszczanej nieruchomości. Nieaktualny adres w katastrze nie uprawnia strony postępowania do uchylenia się od negatywnych skutków ze względu na tzw. nieskuteczne doręczenie.
Otrzymałem zawiadomienie o wszczęciu postępowania o wydanie decyzji ZRID. Jakie działania mogę podjąć w tym względzie?
Otrzymanie o wszczęciu postępowania o wydanie decyzji ZRID jest bardzo ważne dla właściciela nieruchomości, gdyż daje mu czas do zebrania istotnej dokumentacji. Do- tyczy to przede wszystkim sytuacji, kiedy pra- wo własności do nieruchomości nie jest ure- gulowane. 90 dni, w trakcie których zostanie wydana decyzja, to czas, który warto wyko-rzystać na przeprowadzenie sprawy spadko- wej czy aktualizację wpisów w księgach wie- czystych. W tym czasie warto też rozważyć zaciągnięcie opinii co do wartości nierucho- mości u doświadczonego w zakresie wyce- ny na cel wywłaszczeń rzeczoznawcy ma- jątkowego. Nie znając obiektywnej wartości własnej nieruchomości nie będziemy w sta-nie racjonalnie zarządzać swoim interesem.
Na czym polega nieuregulowany stan prawny nieruchomości podlegającej wywłaszczeniu?
O nieuregulowanym stanie prawnym nieruchomości można mówić w kilku przypadkach. Pierwszym z nich jest sytuacja, kiedy nieruchomość nie ma założonej księgi wieczystej i nie ma żadnych innych dokumentów jednoznacznie potwierdzających prawo własności do niej. Inną sytuacją jest przypadek, kiedy dotychczasowy właściciel zmarł, a po jego śmierci nie została przeprowadzona sprawa spadkowa, która jasno wskazałaby prawo do własności.
Właściciel wywłaszczanej nieruchomości jest nieznany. Czy możliwe jest przeprowadzenie w takiej sytuacji wywłaszczenia?
Jeśli właściciel działki objętej wywłaszczeniem jest nieznany, organ wszczynający postępowanie o wydanie decyzji ZRID ma obowiązek podjąć stosowne kroki zmierzające do ustalenia prawowitego jej właściciela. Po pierwsze musi opublikować – zarówno na stronie internetowej urzędu, jak też w prasie ogólnopolskiej – obwieszczenie informujące o zamiarze wszczęcia postępowania wywłaszczeniowego wobec danej nieruchomości. Jeśli natomiast planowane wywłaszczenie ma dokonać podziału nieruchomości, to opublikowane przez organ obwieszczenie również musi zawierać taką informację.
Potencjalni właściciele nieruchomości mogą zgłosić się do urzędu w ciągu 2 miesięcy od daty publikacji obwieszczenia. Muszą oni przedstawić dokumenty potwierdzające prawo własności do nieruchomości (np. prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia nieruchomości czy akt poświadczenia dziedziczenia). Zgłoszenie prawnych właścicieli nieruchomości pozwala na wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego.
Może dojść jednak do sytuacji, kiedy w ciągu 2 miesięcy nie uda się ustalić prawa własności do nieruchomości. W takim przypadku po upływie ww. okresu organ ma prawo wszcząć postępowanie, a o jego wszczęciu musi poinformować w stosownym obwieszczeniu. Mimo wszczętego postępowania prawni właściciele nieruchomości mogą zgłaszać swoje prawa własności w trakcie jego prowadzenia.
Właściciel wywłaszczanej nieruchomości jest nieznany. Czy w takim przypadku zostanie wypłacone odszkodowanie?
Brak informacji o właścicielu wywłaszczanej nieruchomości nie zwalnia inwestora z wypłaty należnego odszkodowania z tego tytułu. Jednak w tym przypadku jest ono wpłacane jest do depozytu sądowego. Środki przechowywane są przez 10 lat. Jeśli w tym okresie zgłosi się prawowity właściciel nieruchomości, odszkodowanie zostanie mu wypłacone. Po upływie dekady i braku kontaktu ze strony właścicieli nieruchomości odszkodowanie przechodzi na rzecz Skarbu Państwa. Gdy właściciel jest znany, ale odmawia przyjęcia odszkodowania lub wypłata natrafia na trudne do przezwyciężenia przeszkody, depozyt ustanawia się na okres 3-letni.
Mam nieuregulowaną sprawę spadkową dotyczącą wywłaszczanej nieruchomości. Czy w jakiś sposób wpłynie to na przyznane odszkodowanie?
Nieuregulowany stan prawny nieruchomości podlegającej wywłaszczeniu może negatywnie rzutować na wysokość przyznanego odszkodowania. Wprawdzie należne odszkodowanie będzie przechowywane w sądowym depozycie do momentu uregulowania prawa własności. Jednak w przypadku nieuregulowanej sprawy spadkowej spadkobiercy, którzy w danym momencie nie posiadają formalnie prawa własności, nie mogą walczyć o podwyższenie należnego odszkodowania, a sam proces uregulowania prawa własności wydłuży okres wypłaty przyznanej kwoty.